Rebound

Þetta er grein eftir Naglann sem birtist á Vöðvafíkn.net í gær. Sum ykkar hafa því hugsanlega þegar lesið hana en Naglinn vildi endilega birta hana hér líka.

Hvað gerist eftir keppni?

Þú ert búin(n) að eyða síðustu 12-16 vikunum í að undirbúa þig fyrir keppni, verið í ræktinni 2-3x á dag, fengið ráðleggingar um hvernig sé best að borða og æfa, hvernig eigi að setja á sig brúnkuna, hvernig eigi að borða og æfa síðustu vikuna fyrir mót…. En það hefur líklega enginn farið með þér í gegnum það sem gerist eftir keppni. Það eru nefnilega ekki allt sem tengist fitnesskeppnum sveipað dýrðarljóma.
Eftir keppni getur verið mjög erfitt tímabil fyrir marga, bæði sálrænt og líkamlega.

Líkamlega lenda margir í svokölluðu “rebound”. Margir kannast eflaust við hugtakið "jójó" megrunarkúrar, þar sem fólk borðar fáránlega lítið í ákveðinn tíma, grennist helling en bætir því á sig aftur og meira til þegar aftur er farið að borða eðlilega. Þegar við borðum svona fáar hitaeiningar hægist á brennslukerfi líkamans því hann er að bregðast við hungursneyð á þann eina hátt sem hann kann, spara.
Þó enn sé ekki farið að bera á vöruskorti á landinu Ísa, veit líkaminn það samt ekki, hjá honum er kreppa.

Eftir margar vikur af þrotlausum æfingum og mjög stífu mataræði til að verða brókarhæfur á svið verða þessar sömu breytingar á brennslukerfi líkamans, það hægist á öllu kerfinu. Það er ekki hollt fyrir líkamann að vera í keppnisformi allan ársins hring, það er óeðlilegt ástand að hafa fituprósentu mjög lága og líkaminn leitast við að koma sér útúr þessu ástandi.
Fyrir konur getur það beinlínis verið hættulegt heilsunni að hafa mjög litla líkamsfitu mjög lengi.
Til dæmis geta ofkæling, beinþynning gert vart við sig og blæðingar hætta.

Eftir keppni byrjar fólk að borða eðlilega þ.e fleiri hitaeiningar en áður og þá grípur líkaminn þær eins og vatn í eyðimörkinni og geymir eins og sjáaldur auga síns í langtímageymslunni sem er fituforðinn til þess að eiga ef mögur ár séu nú aftur í vændum. Eftir mót gerir fólk sér glaðan dag í mat og drykk, það minnkar brennsluæfingarnar, hættir á brennslutöflunum. Allt þetta hefur áhrif á “rebound”.

Sálræni þátturinn af “rebound” er öllu verri.

Eftir keppni á aldeilis að “et, drekk og ver glaðr”, jafnvel í nokkra daga.
Þú hefur neitað þér um svo margt í svo langan tíma að það voru komnar af stað þráhyggjuhugsanir og jafnvel draumfarir um alls kyns matvæli. Nú á aldeilis að svala þessari þörf.

En eftir aðeins nokkra daga af sukki og svo eðlilegu mataræði er þetta harða skorna útlit farið. Vöðvarnir draga til sín vökva þegar glycogen (úr kolvetnum) kemur inn í líkamann.
Jafnvel þó fituprósentan hækki aðeins um helming miðað við hvar hún var þegar þú byrjaðir að skera þá getur aðeins smáræðis aukning í fituforða látið fólki finnast það vera flóðhestar og hafa mistekist.
En það er ekki eins og fólk hafi misst viljastyrkinn eða stjórn á mataræðinu, það er bara að eigin kröfur um ákveðið útlit eru orðnir svo óeðlilega háar að 1-2 kg þyngdaraukning getur lagst á sálina af öllu afli.

Margir byrja að nota keppnir sem leiðir til að halda sér í keppnisformi megnið af árinu. Slíkar aðferðir eru varasamar, enda þarfnast líkaminn pásu frá svona miklu æfingaálagi og stífu mataræði til þess að geta brugðist við á þann hátt sem við viljum næst þegar við keppum. Of mikið álag leiðir til þess að líkaminn lítur á það sem ógn við sig og við náum ekki þeim árangri sem við viljum ná.

Við verðum að tileinka okkur þann hugsunarhátt að við séum tímabundið að ná ákveðnu útliti, og sætta okkur við líkamsfitan muni snúa aftur í eðlilegt horf.

Nokkur atriði er ágætt að hafa í huga eftir keppni:

Ágætis regla að sukka ekki í of marga daga eftir keppni, reyna að koma sér aftur á beinu brautina á mánudag, þriðjudag.

Lykilatriði er að halda áfram að borða margar smáar máltíðir með nægu prótíni til að viðhalda massanum og stíla kolvetnin inn á orkufrekasta tíma dagsins.

Eins er mikilvægt að gefa okkur góðan tíma, jafnvel nokkrar vikur, í að koma mataræðinu í það langtímahorf sem við getum hugsað okkur.

Athugasemdir

[Sesselja Fjóla Þorsteinsdóttir, 25.11.2008 kl. 09:02]

Góð færsla hjá þér að venju.  Það er alltaf farsælast að æfa hóflega, halda mataræðinu í jafnvægi og vinna ötullega að jákvæðu hugarfari.  Það er jú heilsan í hnotskurn sem huga þarf að.