Góðar hitaeiningar - Vondar hitaeiningar

 

Naglinn rakst á áhugaverða bók fyrir skömmu sem heitir Good calories-Bad calories eftir Gary Taubes, sem er einn af helstu pennum tímaritsins Science.  Taubes þessi skrifaði umdeilda grein í NY Times þar sem hann kom með þá kenningu að hið dæmigerða "high carb/low-fat" mataræði Bandaríkjamanna sé sökudólgurinn fyrir offitufaraldri þar í landi.  Hans kenning er sú að það sé ekki fitan í mataræðinu heldur einföldu kolvetnin sem eru að fita pöpulinn fram úr hófi.  

Kenningar hans eru eins og áður segir umdeildar, og þó Naglinn alls ekki sammála öllu sem hann segir hefur hann samt margt fróðlegt til málanna að leggja.  Því langaði mig að stikla á stóru í inntaki bókarinnar ykkur til gamans og vonandi einhvers gagns.

Bókin er ekki leiðbeiningabók fyrir mataræði, heldur er hún yfirgripsmikil úttekt á mataræðis- og næringarfræði rannsóknum síðustu 150 ára.

Taubes segist byggja á þeirri þekkingu sem er afrakstur þessara rannsókna, og kemst að eftirfarandi 10 niðurstöðum.

1) Fita í mat, hvort sem hún er mettuð eða ekki, er ekki orsök offitu, hjartasjúkdóma eða annarra lífsstílssjúkdóma.  (Ég er viss um að hér væru margir fræðingar ósammála)

 

2) Vandinn liggur í kolvetnum í mataræðinu og áhrifum þeirra á losun insúlíns í blóðrás og þar með stjórnun á hormónajafnvægi í líkamanum.  Því auðmeltanlegri og fínni sem kolvetni eru því verri áhrif hafa þau á heilsu, þyngd og velferð okkar.

 

3) Sykur og þá sérstaklega borðsykur og kornsíróp, eru sérstaklega skaðleg heilsunni, líklega vegna blöndu frúktósa og glúkósa sem hækkar insúlínið í líkamanum og yfirfyllir lifrina með kolvetnum.

 

4) Vegna áhrifa þeirra á insúlín eru það einföld kolvetni sem eru sú orsök í mataræðinu sem stuðla að kransæðasjúkdómum og sykursýki.  Þau eru einnig talin líkleg orsök fyrir ýmsum tegundum krabbameins, Alzheimer, og annarra lífsstílssjúkdóma.

 

5) Offita er sjúkdómur sem felur í sér of mikla fitusöfnun í líkamanum, en ekki ofát og kyrrsetuhegðun.

 

6) Neysla á of mörgum hitaeiningum gerir okkur ekki feitari, ekki frekar en það lætur börn stækka of mikið.  Með því að brenna meiri orku en við innbyrðum leiðir ekki til langtíma þyngdartaps, heldur leiðir það til hungurs (hér er Naglinn ósammála).

 

7) Fitusöfnun og offita er afleiðing ójafnvægis í hormónastjórnun á fituvef og fitubrennslu.  Geymsla og nýting á fitu er meiri en nýting og brennsla á fitu úr fituvef.  Við grennumst þegar hormónastjórnun fituvefs snýr þessu ójafnvægi við.

 

8) Insúlín er helsti stjórnandi fitugeymslu.  Þegar insúlín magnið í líkamanum hækkar - hvort sem það er krónísk hækkun eða bara eftir máltíð- þá söfnum við fitu í fituvef.  Þegar insúlínið fellur aftur þá er fita losuð úr fituvef og notuð sem orkugjafi.  (hhhmmm, ekki viss hér)

 

9) Kolvetni fita okkur með því að örva losun insúlíns og á þennan hátt stuðla að lokum að offitu.  Því færri og því flóknari kolvetni sem við neytum, því grennri verðum við.  (sammála með flóknu, en ekki að neyta eigi of fárra kolvetna)

 

10) Með því að keyra upp fitusöfnun, auka kolvetni á svengd og minnka orkumagnið sem við eyðum í gegnum brennslu líkamans og hreyfingu.     

Athugasemdir

[Hjörtur Hjartarson (IP-tala skráð) 20.2.2008 kl. 15:57]

Þarna hefur þú hitt naglann á höfuðið ;)

Er alveg sammála þér, númer 6

“6) Neysla á of mörgum hitaeiningum gerir okkur ekki feitari, ekki frekar en það lætur börn stækka of mikið. Með því að brenna meiri orku en við innbyrðum leiðir ekki til langtíma þyngdartaps, heldur leiðir það til hungurs (hér er Naglinn ósammála).”

Það vita flest allir að ef þú ert að neyta of mikið af hitaeiningum þá fitnarðu og með því að brenna meiri orku en við innbyrðum til langtíma léttisamaður.

Hef sjálfur reynslu af bæði

kv,

Hjörtur 

 

[Svandís Rós, 20.2.2008 kl. 16:49]

Hvernig dettur einhverjum fræðimönnum í hug að eyða peningum í að rannsaka eitthvað svona og koma með ranga niðurstöðu?!?! Bara til að aðrir fræðimenn geti líka rannsakað og komist að hinni AUGLJÓSU niðurstöðu?

Og ætla kenna hormónum og innsúlíni um... auðvitað er það hluti af þessu en alveg sama hvernig maður snýr þessu þá eru það gömlu góðu rökin => mataræði (hitaeiningar) og hreyfing. 

[Ragnhildur Þórðardóttir, 20.2.2008 kl. 19:38]

Akkúrat, þetta virkar pínu á mig eins og hér sé verið að finna hina fullkomnu afsökun fyrir letihaugana og græðgismelina svo þeir geti skýlt sér bakvið eitthvað hormónatruflunarkjaftæði og kennt því um spikið á sér en ekki ofátinu og hreyfingarleysi.

[Íris (IP-tala skráð) 21.2.2008 kl. 18:48]

Hmm ok en hver er það sem kemst að þessari niðurstöðu ?  Er hann ekki menntaður á þessu sviði ?  Og þið vitið betur ?

 Ég skil ekki.. 

Annars minnir þetta mikið þennan viðbóðslega atkinskúrsdrasl.

[Hjörtur Hjartarson (IP-tala skráð) 22.2.2008 kl. 14:54]

Hehe.. við vitum kannski ekki endilega betur en að það er fólk sem er mentað og fullt af fólki sem er í þessum bransa sem er alveg samála þessu. Sumir hafa líka verklega reynslu af þessu eins og ég sjálfur þó svo að bóklega reynslan sé kannski ekki svo mikil.

kv,

Hjörtur 

[Haukur (IP-tala skráð) 22.2.2008 kl. 20:03]

Auðvitað er verið að búa til afsökun, það er ekki þar með sagt að hormónatruflanir séu ekki vandamál. Hormónatruflanirnar eru samt afleiðing af ömurlegum matvenjum í langan tíma sem er líka orsök þess að fólk er allt of feitt. Að öllum líkindum myndu flest þessi vandamál lagast með hverju....? breyttu matarræði og hreyfingu