Koffín

 

Naglinn veit um fjölmarga sem segjast ekki geta vaknað almennilega nema að fá sér kaffibolla.  Naglinn er blessunarlega laus við þessa fíkn, og hefur aldrei komið þessum vinsælasta drykk jarðar ofan í sig.  En það er skiljanleg ástæða fyrir því að fólk sækir í svarta sullið til að hrista af sér svefndrungann.

 

 Koffín er vinsælasta lyf í heimi.  Koffín hefur mikil örvandi áhrif á miðtaugakerfið en það er félagslega samþykkt örvandi efni sem er framleitt og markaðssett án lyfseðils.   

 

Koffín hefur ýmsa góða kosti, sérstaklega fyrir fólk sem æfir. 

 

Koffín er hraðvirkt efni sem veitir líkamanum orku fyrir átökin.  Margir drekka einn til tvo bolla af kaffi fyrir æfingu.  Rannsóknir hafa sýnt að u.þ.b 150 g af koffíni eins og er í c.a einum bolla af kaffi getur dregið úr þreytueinkennum og aukið frammistöðu á æfingu.  Eins hefur verið sýnt fram á að fólk getur æft þriðjungi lengur eftir neyslu á koffíni, úthaldið verður meira og harðsperrur koma síður fram. 

Koffín hefur líka áhrif á ATP kerfið, en ATP er, eins og margir muna úr fyrri pistlum Naglans, sú orkueining sem líkaminn notar til að framleiða kraftinn sem þarf í lyftingar og snarpa spretti.

 

Koffíni svipar til efedríns í virkni þess á miðtaugakerfið en blanda af þessum tveimur efnum var mjög vinsæl í fitubrennslutöflum áður en efedrín var bannað.  Koffín eykur árvekni og fókusinn verður skýrari, adrenalín flæði verður meira og hjartsláttur eykst.  Það er aðallega í gegnum þessa virkni sem koffín hefur áhrif á frammistöðu á æfingu.  Adrenalínflæðið keyrir upp orkustig líkamans og veitir andlegan fókus sem þarf í átökin.     

 

Hins vegar er meira ekki betra þegar kemur að koffíni.  Sýnt hefur verið fram á öfug áhrif þegar magn koffíns er orðið of mikið (> 500mg).  Þá versnar frammistaðan.  Það er líklega vegna þess að betri frammistaða er vegna aukinnar árvekni, en það þarf að vera ákjósanlegur skammtur af árvekni.  Hins vegar þegar við erum orðin of örvuð getur það hamlað frammistöðu okkar á æfingu.

 

Athugasemdir

[Soffía (IP-tala skráð) 31.5.2008 kl. 12:11]

Fínn pistill eins og alltaf.

Ein spurning, þú segir: "Koffín hefur líka áhrif á ATP kerfið, en ATP er, eins og margir muna úr fyrri pistlum Naglans, sú orkueining sem líkaminn notar til að framleiða kraftinn sem þarf í lyftingar og snarpa spretti."

Bara svo ég nái þessu alveg, áttu ekki örugglega við ATP-CrP orkukerfið (sem notar ATP og kreatín fosfat við þungar lyftingar), en ekki ATP sameindina?  Veistu hvernig koffín hefur áhrif á þetta kerfi?  Bara forvitin :)

 Annað sem ég var að pæla í og var í eldri færslu, um ávaxtasykur og ávexti eftir æfingar.  Það væri áhugavert að vita hvernig kolvetnin í ávöxtum, sérstaklega banana (því ég borða mikið af banana fyrir og eftir æfingar) skiptast í frúktósa og glúkósa.  Veit að banani inniheldur sterkju (sem brotnar niður í glúkósa við þroskun) en væri gaman að vita hlutfallið :)

[Soffía (IP-tala skráð) 1.6.2008 kl. 22:50]

Best ég svari sjálfri mér varðandi kolvetnin... grúskaði og fann síðu á netinu þar sem kolvetnainnihald matvæla er greint niður:

 http://www.nutritiondata.com/facts/fruits-and-fruit-juices/1846/2

Þarna kemur fram að í einum skammti (225g) af bönunum eru um 45 g af kolvetnum (dró frá trefjar enda ekki nýtanleg kolvetni), þar af 12 g af sterkju, ca 11 g frúktósa, 11 g af glúkósa og 5 g af súkrósa.  Sterkjan er glúkósaeiningar og súkrósi er frúktósi og glúkósi.  Af þessari síðu að dæma eru bananar eftir sem áður heppilegir sem kolvetnagjafi eftir æfingar (hjúkk :) 

Til samanburðar athugaði ég epli.  Þar er frúktósahlutfallið miklu hærra en í banana; í skammtinum (125 g) eru 7,4 g af frúktósa vs 3 g af glúkósa og 2,6 g af súkrósa, og 0,1 g af sterkju.

Óþolandi samt þessar bandarísku merkingar þar sem einn skammtur er mismunandi (sbr 225 g af banana og 125 g af eplum).  Ekki almennilega hægt að bera þetta saman nema umreikna. Og hver nennir því endalaust :)

[Ragnhildur Þórðardóttir, 2.6.2008 kl. 09:23]

Glúkósi úr ávöxtum fer fyrst og fremst til lifrar til að fylla á glýkógenið þar áður en það fer til vöðvanna, en glúkósi úr öðrum kolvetnagjöfum, t.d hrísgrjónum fer beint í vöðvana til að fylla á glýkógenbirgðirnar þar.  Þess vegna eru ávextir ekki eins heppilegir eftir æfingu og t.d hrískökur, hvítar beyglur og önnur einföld kolvetni.  Epli eða banani fyrir æfingu eru hins vegar frábær kostur fyrir skjóta orku í átökin.  

[Elsa (IP-tala skráð) 2.6.2008 kl. 09:35]

Ragnhildur nennir að gera pistill um ávexti bara almennt hverjir eru mega hollir og hverjir eru ekki eins hollir ekki bara eftir æfingar bara svona almennt séð.

[Palli (IP-tala skráð) 2.6.2008 kl. 14:53]

Mér finnst kaffi nú alveg hrikalega ofmetið í þessum heimi, hef átt miklu auðveldara að vakna síðan að ég hætti að drekka kaffi, ég tala nú ekki um ef að maður gleipir svosem eitt epli í staðinn...

En annars takk fyrir fróðlegan og góðan pistil.

[Ragnhildur Þórðardóttir, 2.6.2008 kl. 17:54]

Elsa! Já góð hugmynd. Skal henda einum saman

Palli! Ég hef aldrei drukkið kaffi svo ég skil ekki alveg þetta "hype" í kringum kaffi. Ég á líka alveg sérstaklega auðvelt með að vakna á morgnana, allt saman spurning um að fara að sofa á réttum tíma.