Töfrapillur og galdramjöður

Fyrir marga sem eru pirraðir og frústreraðir yfir litlum sem engum árangri, þrátt fyrir að viljinn sé fyrir hendi, eru vaxtarbætandi lyf og hormónar vænleg töfralækning á þeirra vandamálum. 

Sterar hafa verið til lengi, sem og offitulyf.  Nýlega hafa vaxtarhormón (HGH) komið fram á sjónarsviðið, og verið notuð sem yngingarlyf eða í hormónaskiptameðferð.  Oft er þörf á þessum lyfjum í klínískum tilgangi en það færist æ meir í vöxt að auglýsingum sé beint að heilbrigðu miðaldra fólki sem vilja viðhalda æskuljómanum, eða að þeim sé beint að ungu fólki sem vill stytta sér leið í þjálfuninni.

Það má ná fram dramatískum skammtíma árangri á líkamssamsetningu (vöðvar vs. Fita) með notkun alls kyns megrunarlyfja, stera, fitubrennsluefna, skjaldkirtilslyfja, vaxtarhormóna og annarra efna. 

Hvaða nöfnum sem lyfin nefnast þá falla þau öll undir sama hatt:

 

• 1) Margmilljóna peningamaskínur
• 2) Skammtíma aðferð til að meðhöndla afleiðingar, en ekki orsök

 

Ef við tökum offitulyf sem dæmi.  Hvað myndi gerast ef lyfjafyrirtækin myndu finna upp "öruggt og áhrifaríkt" lyf gegn offitu og myndu markaðssetja það í massavís?

Lyfjafyrirtækin myndu verða ríkari en offituvandinn yrði ennþá til staðar.  Ef við spáum aðeins í þessu.  Læknaði Xenical offituvandann?  En Phentermine? Eða Meridia? Adipex? Bontril? Tenuate?

 

Hvað með efedrínið og öll fitubrennsluefnin? Milljónir hafa hámað þær pillur í sig.  Lagaði það offituvandann?

 

Í sumum tilvika eru lyf nauðsynleg, jafnvel upp á líf og dauða og vega þá upp á móti áhættunni af því að taka þau.  Slík tilvik eru samt afar fá, því flestir sem eru yfir kjörþyngd eru ekki lífshættulega feitir.  Því ætti lyfjasmjatt að vera allra síðasta úrræðið sem reynt er.  Það kemur ekkert í staðinn fyrir rétta næringu, hreyfingu og breytingu á lífsstíl.

Við lifum í heimi þar sem allt sem gerist hefur orsök.  Það gerist ekkert fyrir tilviljun.

Grannur líkami gerist ekki fyrir tilviljun

Feitur líkami gerist ekki fyrir tilviljun

Grannur og feitur líkami eru afleiðingar, og báðir hafa orsök.  Ef þú ert of þungur geturðu búið til langvarandi breytingar með því að svipta hulunni af orsökum þyngdar þinnar. 

Orsök of mikillar líkamsfitu er í nær öllum tilvikum hreyfingarleysi, léleg næring og oft neikvæð sjálfsmynd.  Lyf geta bara unnið á afleiðingunni sem er fitan en hún kemur aftur ef orsökin er ekki meðhöndluð.

Það er ekki hægt að ætlast til langvarandi breytinga á lyfjum því þau meðhöndla eingöngu afleiðingarnar.

Við höfum valdið til að betrumbæta líkamann og það er alltaf hægt að bæta líkamlegt ástand sitt, óháð erfðum, stað og stund. 

Hvernig?  Jú með því að taka ábyrgð á eigin ástandi og gera jákvæðar breytingar á hverjum degi.  Þú þarft hreinlega að breyta lífsstílnum. 

 

Langvarandi heilsa, fallegur líkami og kjörþyngd koma ekki úr lyfjaglasi, alveg sama hvaða efnablöndu farmasíurnar kokka upp.  Þeir sem eru ekki sammála þessu uppskera skammtímaárangur en án þess að gera langtíma breytingar á lífsstíl sínum, reka þeir sig fljótlega á vegg.

 

Í draumaveröld bindast líkamsræktariðnaðurinn og lyfjafyrirtækin höndum saman til að stöðva þessar hugsanavillur fólks og kenna fólki að breyta lífsstíl sínum til hins betra og hafa áhrif á skoðanir þess, í stað þess að selja töfrapillur í Hagkaup eða skrifa upp á endalausa lyfseðla handa Jóni og Gunnu.

 

Til þess að ná langvarandi kjörþyngd, þarf að átta sig á orsökum offitu og yfirþyngdar. 

Þær geta verið:

 

• Of margra hitaeininga neytt yfir daginn
• Lélegt val á fæðu
• Hreyfingarleysi
• Óhollar lífsstílsvenjur (reykingar, áfengisdrykkja)
• Sálrænar og tilfinningalegir þættir

 

Svo er það bara að meðhöndla þessar orsakir.  Aðeins þegar þær hafa verið fjarlægðar munu óæskilegar afleiðingar (fitan) hverfa fyrir fullt og allt.  Þangað til eru allar aðrar lausnir aðeins skammgóður vermir, eins og að pissa í skóinn sinn.       

Míní-bumba á mánudegi

Naglinn hagaði sér loksins eins og manneskja þessa helgi og hélt sig við eina svindlmáltíð á laugardagskvöldið og smá nammi á eftir, jafnvel þó hjónakornin væru uppi í sumarbústað þar sem allt snýst um át. 

Svo núna er bara míní-bumba á Naglanum á mánudegi.  Síðustu helgar hefur Naglinn nefnilega teygt nammidagana ansi langt fram á sunnudag og afleiðingarnar af þessum átveislum var síminnkandi fataúrval úr skápnum. 

Rass, læri, mjaðmir og kviður hafa stækkað svo um munar síðustu vikurnar og Naglinn sá meira að segja appelsínuhúð í fyrsta skipti í mörg ár. Það er að hluta til vegna þess að Naglinn er að reyna að stækka vöðvana og hefur því aukið kolvetnin og minnkað brennsluna og því sest eitthvað af ónýttri orku á vandræðasvæðin.  En vömbina og síðan rassinn má samt að stærstu leyti rekja til óhóflegra nammidaga undanfarið.  Þeir eru nefnilega ótrúlega fljótir að skemma árangur vikunnar. 

Eins og hefur verið drepið á í fyrri pistlum þá á líkaminn auðveldara með að vinna úr sukkinu þegar fitu% er lág.  Þá er líkaminn ekki eins næmur fyrir insúlíni.  En eftir því sem líkamsfitan er meiri því meiri áhrif hefur sukkið á vöxtinn og til lengri tíma.

Naglinn hefur reynsluna af þessu.  Þegar fitu% var agnarsmá rétt eftir mót gat Naglinn gúffað í sig heilu bílförmunum af mat og nammi og það eina sem gerðist var að vöðvarnir sáust bara betur.  En eftir því sem kílóin hlaðast utan á skrokkinn og fitu% hækkar í off-seasoninu því erfiðara finnst Naglanum að höndla mikið svindl.  Bumban er mætt "med det samme", andlitið eins og á hamstri með troðfulla sarpa og Naglinn kjagar í stað þess að labba í nokkra daga eftir nammidagana.

Nú ætlar Naglinn að taka á honum stóra sínum og halda þessu striki í nammidögunum og hætta þessu gegndarlausa áti um helgar.  Bakaríisferðir hafa verið aflagðar eftir stutta endurvakningu enda fer brauðmeti ekki vel í Naglann, og er líka hættulegt því Naglinn á erfitt með að hætta að borða slíkt góðmeti og endar því iðulega með 7 mánaða óléttubumbu.  Sama gildir um morgunkorn, en það eru fáir sem slá met Naglans í Cheerios áti.  Þess vegna er best að sleppa bara svona "trigger" mat sem kallar fram "get ekki hætt að borða" genið .

Off-season á ekki að þýða of mikið spek og mör þó einhver þyngdaraukning og jafnvel stærri brækur sé óhjákvæmilegt.   

Axlir og mallakútur

Massaði axlakvikindin í gær með Jóhönnu.  Tókum hrikalega á því enda eru sperrurnar í dag sendar með DHL hraðsendingaþjónustu beint frá djöflinum sjálfum. 
Nýtt PR (Personal Record) var slegið í pressu með lóð, 20 kg takk fyrir takk, náði 3 repsum alveg ein og Jóhanna spottaði mig í því síðasta.  Kellingin er þokkalega sátt við það .

Löggan tók eftir því að nokkrir karlmenn sem voru að lyfta í kringum okkur hættu allir því sem þeir voru að gera þegar Naglinn byrjaði að rymja og stynja undir stönginni. 
Það var eins og einhver hefði ýtt á pásu .  Það eru svo margir plebbar sem vita ekkert hvernig þeir eiga að bregðast við þegar þeir sjá og heyra "kellingar" taka almennilega á því. 

Æfing gærdagsins:

Axlir:

Axlapressa m/lóð: 17,5kg x 8 reps, 18kg x 7 reps, 18kg x 7 reps, 20 kg x 4 reps

Axlapressa m/stöng: 32,5 kg x 8 reps, 32,5kg x 8, 35kg x 6, 35kg x 6 

Hliðarlyftur með lóð: 4x10 reps @ 8kg

Hliðarlyftur í vél: 3x10 reps 2 plötur

Framlyftur í vél: 3x 10 reps 1 plata

Kviður:

Swiss ball með lóð: 3 x 10-12 reps @ 6 kg

Decline með lóð: 3 x10-12 reps @ 6 kg

Fótalyftur hangandi beinir fætur: 3 x 15

Offita og erfðir

Stundum er talað um að offita sé erfð. 

Fjölmargar greinar hafa verið ritaðar í fjölmiðla og fræðirit þar sem kemur fram að offita sé erfðatengd.  Skilaboðin eru: "Þetta er ekki þér að kenna, það eru erfðirnar sem gera þig feitan".  Slík umfjöllun getur ýtt undir að fólk reynir ekki einu sinni að létta sig því með þessu er fólk hvatt til að kenna einhverju öðru en sjálfum sér um ástand sitt.  Þar með er verið að gera fólk óábyrgt fyrir eigin hegðun og það heldur bara áfram á braut ofáts og hreyfingarleysis.  Hugsunarhátturinn er þá orðinn þannig að það skiptir hvort eð er ekki máli hvað ég reyni, ég mun alltaf vera feit(ur) og það er auðvitað þægilegt að skýla sér á bakvið þá skýringu að vera saklaust fórnarlamb erfða.  Staðreyndin er hins vegar að trúin á að þetta sé ekki þér að kenna er ein sú stærsta lygi sem sögð er í megrunarbransanum og hugsanlega ein sú mest skemmandi. 

Eina leiðin til að ná kjörþyngd eða árangri í líkamsrækt er að taka ábyrgð á eigin hegðun.

Það er vissulega genetískur þáttur að baki offitu, við erfum tilhneigingu til ákveðinnar líkamsfitu á sama hátt og við erfum hæð, augnlit og háralit.

Í kringum 1990 fundu vísindamenn OB (obesity) genið og tengdu það við litning nr. 7. Hins vegar hafa vísindamenn bent á að stökkbreyting í þessu geni er afar sjaldgæft, og menn efast um sterk tengsl offitu og erfða.  Vísindamenn hafa í þessu samhengi bent á að offita sem er algjörlega orsök erfða megi finna hjá aðeins um 5% offitusjúklinga.  Hegðun og lífsstíll vega því miklu þyngra en erfðir þegar kemur að offitu og yfirþyngd.

"..þetta er ekki þér að kenna, þú fæddist bara feitur.  En ekki örvænta og ekki skammast þín... því við höfum lyfið sem getur hjálpað þér..."  Megrunarpillubransinn hagnast skuggalega á þeirri blekkingu að offita sé af líffræðilegum orsökum.  Fjölmörg lyfjafyrirtæki keppast um að þróa offitulyf því ef offita er flokkuð sem genetískur sjúkdómur má græða skrilljónir á því að selja óupplýstum almúganum töfrapillur. 

Fjölmargar aðrar kenningar úr erfðafræði fjalla um líkamann í tengslum við þyngd og útlit.  Má þar nefna kenninguna um þrjár mismunandi líkamsgerðir: Ectomorph, Endomorph og Mesomorph.

Líkamsgerðir:

 

Ectomorph: Grannir, fíngerð bein og langir útlimir.  Lítið af vöðvum og lítið af fitu.  Mjög hröð grunnbrennsla og eiga því erfitt með að bæta á sig þyngd, hvort sem er í formi fitu eða vöðva.  Eiga erfitt með stífar æfingar eins og þungar lyftingar eða erfiða þolþjálfun og er því ráðlagt að taka 2-3 hvíldardaga í viku.  Þeir sem líta svona út eru til dæmis maraþonhlauparar og ofurfyrirsætur.

 

Endomorph: Peruvöxtur, yfirþyngd, stórbeinóttir.  Andstæðan við Ectomorph.  Stærri líkami með ávalari línur.  Oftast er fituhlutfall hátt en þessir einstaklingar eru með mun meira af vöðvum en Ectomorph.  Eiga erfitt með að létta sig en eiga auðvelt með að bæta á sig vöðvum en því miður bæta auðveldlega á sig fitu líka.  Flestir eru með hæga grunnbrennslu sem skýrir hátt fituhlutfall.  Þessir ættu að stunda hóflegar brennsluæfingar samhliða lyftingum til að halda fitusöfnun í lágmarki.  Dæmi um slíkan vöxt eru t. d leikmenn í amerískum fótbolta.

 

Mesomorph: Mjótt mitti, breiðar axlir, vöðvastæltir.  Þessir eru blanda af hinum tveim týpunum.  Þessir einstaklingar eiga auðvelt með að bæta á sig þyngd og vöðvamassa og hafa oft líkamlegt samræmi.  Þeir bæta yfirleitt ekki á sig miklu af fitu og geta komist upp með að slaka á í mataræði og æfingum í smá tíma án þess að það sjáist mikið á vextinum.  Þeir eiga samt auðvelt með að bæta á sig fitu, en eru fljótir að ná henni af sér aftur.  Há tíðni æfinga hentar fólki með þennan vöxt því þeir eru fljótir að jafna sig milli æfinga en þurfa samt að passa að ofkeyra sig ekki.

 

 

 

Það er alveg ljóst að sumir eiga auðveldara með að missa fitu en aðrir og ekki allir hafa líkamsbyggingu til að vinna gull á Ólympíuleikum.  En það þýðir samt ekki að við séum dæmd til að vera feitabollur bara af því við höfum ekki íþróttagenið.  Það geta allir bætt líkama sinn.  Líkamsfita er afleiðing margra þátta og erfðir eru þar aðeins einn þáttur.

Samkvæmt vísindamönnum við Human genomics laboratory í Baton Rouge, LA eru aðallega fjórir þættir sem stuðla að offitu: 

1) Umhverfi

2) Félagsskapur

3) Hegðun

4) Líffræði (Erfðir)

 

Erfðir eru því aðeins 25% af skýringum offitu og hin 75% eru lífsstíll og hegðun.  Vísindamenn benda á að offitufaraldurinn sem blasir við í dag hefur þróast á undanförnum 50 árum og það er of stuttur tími til að hægt sé að skýra hann út frá breytingum í genum mannkynsins.

Hvort sem okkur líkar betur eða verr er ástand skrokksins að mestu leyti afleiðing hegðunar okkar og lífsstíls.  En það eru líka góðar fréttir því þessum þáttum getum við stjórnað og breytt til hins betra. 

Fyrsta skrefið til að koma líkamanum í betra form er að viðurkenna 100% ábyrgð á eigin þyngd og heilsu.  Þegar á móti blæs er auðvelt að kenna einhverju öðru um og búa til afsakanir. 

Með því að kenna erfðum um og gefast upp erum við að gera okkur sjálf að fórnarlömbum í stað þess að þrauka áfram og skapa nýjan og betri líkama.

 

Nokkur spakmæli til að hafa í huga:

Heimurinn hneigir sig fyrir þrautseigju. 

 

Ekkert sem kemur auðveldlega er þess virði.

 

Góðir hlutir gerast hægt.

 

Árangur kemur aðeins á undan vinnu í orðabók.

 

Mastering others is strength.  Mastering yourself is true power

 

Success is not final. Failure is not fatal:  it is the courage to continue that counts (Winston Churchill)

Big and buff is better

Naglinn glápti á nokkra gamla Friends þætti í gærkvöldi enda alltaf hægt að hlægja að þeim, þó að maður sé að heyra brandarana í 17. skiptið.  Óverdósaði á Friends fyrir nokkrum árum, svo þeir hafa verið í hvíld frá DVD spilaranum í ansi langan tíma.  Það sem sló Naglann algjörlega út af laginu var vöxturinn á þeim vinkonum Jennifer Aniston og Courteney Cox-Arquette (a.k.a Rachel & Monica).  Þær litu út eins og sleikibrjóstsykurspinnar báðar tvær, gjörsamlega innfallnar af hor, með baunaspíru handleggi og höfuðið í engu samræmi við ræfilslegan búkinn.  Í gamla daga þegar ég horfði óhóflega á Friends eins og heróínsjúklingur að fá skammtinn sinn, fannst Naglanum þær tvær æðislegar, alveg hrikalega "hot mamas".  Líkamsvöxtur þeirra þótti svo eftirsóknarverður að markmiðið var lengi vel að líta svona út. 

Eftir að hafa legið yfir tímaritum og vöðvasíðum á netinu hafa augun opnast fyrir hvernig flottar konur líta út, massaðar, ofurtöffarar sem geta farið í sjómann og opnað sínar eigin sultukrukkur.  Konur sem þurfa ekki aðstoð við að flytja, heldur massa sína kassa (hey þetta rímaði). 

Núna verður mér hálf illt við að sjá konur langt undir kjörþyngd og finnst nákvæmlega ekkert eftirsóknarvert við slíkan vöxt.  Vinkona mín sem er fitnessdrottning, og einkaþjálfari sagði mér frá unglingsstúlkum sem voru í þjálfun hjá henni sem spurðu hana: "Hvaða æfingar getum við gert svo lærin okkar verði þannig að þau snertist ekki?"  Halló!!!  Hvað er í gangi í samfélaginu þegar slíkt útlit er orðið eftirsóknarvert? 

Mig flökrar þegar ég fletti Vogue og Elle og sé litlu hortuggurnar sem skakklappast eftir sýningarpöllunum og langar helst að kaupa miða til Mílanó, ryðjast inn á tískusýningarnar vopnuð rjóma og troða honum ofan í þær.  En þetta eru fyrirmyndirnar, og unglingsstúlkur rembast eins og rjúpan við staurinn, jafnvel með puttann ofan í koki til að líta svona út.  Heilsufarsvandamálin sem fylgja því að vera of mjór eru alveg jafn alvarleg og að vera of feitur.  Beinþynning, hármissir, hormónatruflanir, röskun á starfsemi líffæra og meltingar, og þessi vandamál geta verið langvarandi, jafnvel þó viðkomandi nái aftur kjörþyngd. 

 

Við konur eigum ekki að vera einhver vannærð hræ sem kroppum í örfáar baunir og köllum það matmálstíma.  Við eigum ekki að hlaupa af okkur hverja einustu holdtutlu til þess að passa í ákveðna stærð af buxum. 

Við eigum að vera ofurtöffarar, nautsterkar, buffaðar, massaðar og sjálfstæðar.   

Ef þú hefur ekki tíma fyrir heilsuna í dag, hefur heilsan ekki tíma fyrir þig á morgun !!!

Hösbandið stundar tuðruspark tvisvar í viku og er það vel.  Nema að fyrir nokkrum dögum sneri greyið á sér ökklann svo nú lítur vinstri fótur hans út eins og hjá konu komin á níunda mánuð meðgöngu, allur bólginn og þrútinn.  Eins og gefur að skilja er tuðrusparkið út úr myndinni næstu vikurnar, sem og veggjaboltinn á miðvikudögum. 

Naglinn benti sínum heittelskaða á að þar sem skrokkurinn fúnkerar fullkomlega ofan sköflungs væri ekkert því til fyrirstöðu að fara í ræktina og lyfta upper body.  Það væri nú ekki hægt að mygla úr hreyfingarleysi þrátt fyrir smá helti.  Til eru dæmi sem Naglinn þekkir þar sem menn á hækjum, spelkum, haltir og jafnvel án útlims mæta harðir í ræktina. 

Naglinn varð þess fljótt áskynja að hugmyndin hlaut ekki góðan hljómgrunn hjá húsbóndanum, eitthvað hummaði í honum og ræskingar og hósti fylgdu í kjölfarið.  Svo klykkti hann út með að segja að þá þyrfti hann að kaupa sér kort, og hann TÍMDI því ekki. 

Naglinn fékk næstum gyllinæð af hneykslun, enda fátt sem Naglinn þolir verr en afsakanir fyrir að fara ekki í ræktina, eina gilda afsökunin í bókum Naglans er að vera dáinn og grafinn.  Allra ömurlegust er að hafa ekki tíma, hver hefur ekki 30 mínútur til að hreyfa sig af 24 klukkustundum dagsins??? Hversu miklum tíma er eytt fyrir framan skjáinn sem mætti nýta í göngutúr??  Að þykjast ekki hafa efni á líkamsræktarkorti fylgir svo fast í kjölfarið í ömurð, og er þyngra en tárum taki að fólk verðleggi heilsuna.  Það er ókeypis að fara út að labba eða gera armbeygjur heima í stofu !!!

Naglinn lýsti því yfir hátt og snjallt að þessi hegðun húsbóndans væri Naglanum til skammar og um þetta skyldi sko bloggað svo öll heimsbyggðin fengi að vita hvers konar aumingjaskapur viðgengist á Sogaveginum.

Hana vessgú kallinn minn..... svo skalt þú díla einn við þína samvisku.   

Hugleiðingar á mánudegi

 

Á laugardögum tekur Naglinn full-body æfingu. 
Þá eru1-2 æfingar teknar á stóru líkamshlutana, með fókus á þá sem þarf að bæta eins og latsa, hamstring, framanlæri, kvið og axlir. 

 

Æfingin síðasta laugardag:

 

Deadlift: 4 x 4-6 reps

 

Upphífingar negatífur (hoppað upp og látið síga hægt niður):  5 x 10 reps

 

Bekkpressa: 4 x 8 reps

 

Axlapressa með lóð: 4 x 6-10 reps

 

Swiss ball kviður með kaðli í vél: 4 x 12 reps

 

Decline uppsetur með lóð: 3 x 12 reps

 

V- sit ups á bekk með lóð: 3 x 15 reps

 

Hitti vinkonu mína sem hef ekki séð lengi og hún sagði:  "Vá hvað þú ert orðin mössuð". 
Minnug athugasemdarinnar um sadda magann frá því um daginn maldaði Naglinn í móinn og sagðist bara vera svona stór af speki.  Nei nei, vinkonan var nú ekki á því, sagðist sjá mikinn mun á öxlum og baki, og það væri greinilega massi en ekki mör.  Hið sama sagði ein fitness drottning sem Naglinn hitti í frábæru brúðkaupi Ingunnar og Hjalta um helgina. 
Þessar athugasemdir glöddu hjarta Naglans, og dró sjálfstraustið upp úr drullupollinum þar sem það hefur setið undanfarna daga.

Naglinn átti lærdómsríkt spjall við áðurnefnda fitnessdrottningu, sem er ein sú flottasta í bransanum að mati Naglans. 
Hún sagðist brenna sama sem ekkert þegar hún er off-season og þegar hún er undirbýr sig fyrir mót brennir hún aðeins í 30 mínútur eftir lyftingaæfingu.  Of mikil brennsla kemur í veg fyrir uppbyggingu vöðva.  

Hún sagði að líkami sinn væri með það mikinn vöðvamassa að grunnbrennslan er stöðugt í botni. 
Hún bæti því ekki miklu á sig, og þegar það gerist stoppi það stutt við því vöðvarnir nota svo rosalega orku.  Hún er auðvitað ekki í keppnisþyngd allt árið um kring, enda væri það óhollt og ógerlegt fyrir líkamann.  Við hlógum saman að fylgifiskum off-season tímabilsins eins og möffin maga, níðþröngum brókum og að hafa hvorugar komist í þau föt sem okkur langaði að klæðast í brúðkaupinu. 

Hún bætti því við að til þess að koma grunnbrennslunni í slíkan ofurgír þarf vöðvamassinn að hafa verið til staðar í dálítinn tíma svo líkaminn átti sig á því að hann megi brenna langtímaforðanum (fitunni). 

Fyrrverandi cardio-kanínan Naglinn er að finna miklar breytingar á styrk og vöðvum eftir að brennslan var snarminnkuð. 
Nú er bara að vona að massinn verði einhvern tíma svo mikill að grunnbrennslan dúndrist í botn og brennsluæfingar megi minnka enn meira án þess að Naglinn verði eins og snjókall í laginu.     

 

 

Transfita..... viðbjóður dauðans

Mikil umræða hefur átt sér stað í þjóðfélaginu að undanförnu um transfitusýrur og skaðsemi þeirra.  Siv Friðleifsdóttir mótorhjólagella og fyrrverandi heilbrigðisráðherra hefur lagt fram frumvarp þess efnis að skylda matvælaframleiðendur að tilgreina innihald transfitusýra í vörunni.  Naglinn fagnar þessu frumvarpi og jafnvel trúleysinginn ég ligg á bæn að þetta verði samþykkt af háu herrunum við Austurvöll því transfitusýrur eru mesti óbjóður sem hægt er að láta ofan í sig.

Transfitusýrur finnast í litlum mæli í sumum náttúrulegum afurðum á borð við mjólkurvörur og dýraafurðir.  Það er hins vegar algengast að þeim sé bætt við ýmsar vörur með því að herða fljótandi fitu þannig að hún verði hörð við stofuhita. 

Mettuð fita er hörð við stofuhita:  Smjör, smjörlíki, dýrafita.

Ómettuð fita er fljótandi við stofuhita:  Jurtaolíur, fiskiolía.

Hert fita eins og algengasta formið er á transfitusýrum er því ekki lengur náttúruleg fita heldur fabrikkeraður viðbjóður.

 

Algengustu matvæli sem innihalda transfitusýrur:

• franskar kartöflur
• snakk 
• kex
• sætabrauð, smákökur og kökur
• örbylgjupopp
• morgunkorn
• brauðrasp
• smjörlíki og annað viðbit

 

Til dæmis er það gert svo þær þráni síður og hafi þar með lengra geymsluþol, til að auka smyrjanleika viðbits eða þykkja áferð matvæla.

Notkun á transfitusýrum er því gróðavænlegt fyrir matvælaframleiðendur, þar sem varan verður girnilegri og helst fersk mun lengur.  Þessi aðferð sparar líka peninga því notkun á harðri fitu er ódýrari en notkun á öðrum tegundum á fitu.  Það kaupir enginn rándýrt og myglað kex. 

 

Áhrif transfitusýra á líkamann eru á allan hátt neikvæð.  Til dæmis áhrif þeirra á kólesteról magn í blóði.  Kólesteról samanstendur af LDL og HDL kólesteróli.  Einföld leið til að muna hvort er slæmt og hvort er gott er að LDL stendur fyrir Leiðinlega kólesterólið og HDL stendur fyrir Hjálpsama kólesterólið.   Neysla á transfitusýrum eykur magn LDL kólesteróls ("Leiðinlega") í blóði og minnkar HDL kólesteról ("Hjálplega").  Hátt kólesteról magn í blóði stuðlar að þrengingu æðaveggjanna.  Neysla á transfitusýrum er yfirleitt talin tengjast aukinni hættu á hjarta- og æðasjúkdómum, sykursýki, heilablóðfalli og ýmsum langvarandi lífsstílssjúkdómum.

 

Það eru ekki til nein viðmið um ráðlagðan dagsskammt af transfitusýrum.  Það er erfitt að skera þær algjörlega úr mataræðinu, enda finnast þær í sumum náttúrulegum afurðum.  Það er hins vegar ráðlegt að reyna að minnka neyslu þeirra sem mest.  Það er best gert með að forðast unnar matvörur, forpakkaðar matvörur og bakaríísmat.  Auka frekar neyslu á náttúrulegum afurðum eins og ávöxtum og grænmeti í staðinn.

 

Hvernig getum við séð hvort vara inniheldur transfitusýrur?  Ef það kemur fram hert fita/olía, eða hluta hert fita/olía á innihaldslýsingunni þá má gera ráð fyrir að hún innihaldi transfitusýrur. 

 

Í lokin læt ég fylgja með myndband sem ætti að vekja nokkra til umhugsunar um hversu mikill ófögnuður transfitusýrur eru og spurning hvort sumar afurðir sem sumt fólk lætur ofan í sig sé yfir höfuð hægt að flokka sem matvæli?

 

Booty call

Fallegur rass segir heiminum að þú sért í góðu formi.  Hvern langar ekki til að vera með stinnan og fagurlega mótaðan afturenda?  Ekki einungis lítur maður betur út í móðins gallabuxum, heldur eru rassvöðvarnir sterkasti vöðvahópur líkamans og styðja við mænuna og koma í veg fyrir álag á hnén.  Veikir þjóhnappsvöðvar geta aukið líkur á bak og hné meiðslum.

Við byggjum upp fallega þjóhnappa með að virkja vöðvana og minnka fituna sem umlykur þá. 

Æfingar fyrir neðri líkamann byggja upp og móta rassvöðvana, og brennsluæfingar og rétt mataræði kötta burt fitu.

 

Nokkrar styrktaræfingar sem sparka vel í rassinn... í bókstaflegri merkingu:

 

Hnébeygjur:  Konungur allra æfinga og móðir rassæfinga.  Hér er mikilvægt að fara djúpt niður til þess að virkja sem flesta vöðva og þá sérstaklega rassinn, "ass to grass" gott fólk!! 

 

Framstig:  Hér er einnig mikilvægt að stíga stórt skref fram á við og láta hnén nánast snerta gólf.  Spyrna til baka í gegnum hælinn.

 

Afturspark:  Fókusa á að sparka í gegnum hælinn.  Stjórna á leiðinni til baka og ekki fara alla leið til baka til að missa ekki spennuna í rassinum.

 

Uppstig:  Stíga vel í gegnum hælinn á þeim fæti sem stigið er í upp á bekk/kassa.

 

Þó ekki sé til neitt sem heitir staðbundin fitubrennsla þá getur rétt líkamsstaða á brennslutækjunum virkjað rassvöðvana betur.

 

 

Hér eru nokkur ráð til að virkja rassinn sem best í cardio-inu:   

 

Hlaup/ganga upp brekku.  Það er mikilvægt að hællinn snerti jörðina fyrst í hverju skrefi en ekki tábergið.

Brekkan veitir mótstöðu og áreitið því ekki ósvipað því að lyfta og neyðir okkur til að lyfta fótunum á móti þyngdaraflinu sem byggir og styrkir vöðvana í neðri hluta líkamans.  Hér sláum við því tvær flugur í einu höggi.  Bæði brennum við hitaeiningum eins og mulningsvél en erum á sama tíma að byggja upp kálfa, læri og rass. 

 

Þrekstigi:  Halla sér pínulítið fram, taka stór skrefi, líkt og við séum að taka tvær tröppur í einu.  Rétta vel úr bakinu, skjóta rassinum út (eins og önd) og stíga í gegnum hælana, og virkilega finna fyrir hverju skrefi.  Með því að sleppa því að halda í handriðið erum við líka að virkja litlu jafnvægisvöðvana í rassinum, sem gerir æfinguna mun áhrifaríkari.

 

Skíðavél:  Rétta vel úr baki, ýta mjöðmum aftur svo rassinn skjótist út og reyna að stíga sem mest í gegnum hælinn.

Sinnepskókoskjúlli

Naglinn hefur verið að prófa nýjungar með kjúllann undanfarið og er orðin alveg krækt (e. hooked) á þessa uppskrift. 

Kókosbragðið kemur sterkt í gegn...algjört nammi.

Gaf Foremanninum heittelskaða smá hvíld og notaði pönnu í staðinn.

 

Sinnepskókoskjúlli:

1 tsk kókosolía

1 kjúllabringa

1 - 2 tsk hunangs sinnep eða annað sætt sinnep (Naglinn er núna að nota eitthvað danskt "gourmet" sinnep úr Íslendinganýlendunni Magasin du Nord)

Svartur pipar

 

Kókosolían látin bráðna á heitri pönnu (best að nota rifflaða steikarpönnu). 

Bringan pipruð báðu megin og smurð öðru megin með sinnepi

Skellt á heita pönnuna með sinnepshliðina niður. Á meðan hún er að steikjast er hráa hliðin smurð með sinnepi.

Snúa yfir á hina hliðina og steikja þar til bringan er gegnumsteikt.

Þetta snæðir Naglinn mjög oft í kvöldmat um þessar mundir.

Meðlætið er þá gufusoðið brokkolí eða blómkál

og

Salat með grillaðri papriku og rauðlauk, 10 valhnetukjörnum og 1 tsk balsamedik.

 

Bon appetite!